معادن هرمزگان موتور محرکه اقتصاد در سال جهش تولید
گروه معدن: در سالهای اخیر سیاست و نگاه ویژه دولت تدبیر و امید برتوسعه معادن و صنایع معدنی در هرمزگان استوار شده و دولتمردان گسترش آن را در دستورکار خود قرار دادهاند.
به گزارش ایرنا، استان هرمزگان با داشتن تنوع معادن وانواع کانیهای سطحی و زیر زمینی ظرفیتهای ارزشمند در حوزه توسعه صنایع معدنی دارد و علاوهبر تولید مواد معدنی در زمینه فرآوری و تبدیل آن به مواد اولیه فولاد و مصالح ساختمانی میتواند در سال جهش تولید نقشآفرین باشد.
ذخایر معدنی هرمزگان با ظرفیت بالا در مناطق مختلف این استان از مرکز تا شرق و غرب آن گسترده شده که در صوت برنامهریزی و سرمایهگذاری هر چه بهتر جهت بهرهبرداری بهینه از آن، میتواند چرخ محرکه اقتصاد کشور در سال جهش تولید باشد.
معادن و صنایع معدنی از جمله مهمترین بخشهای اقتصاد هر کشوری به شمار میرود که دراین میان ایران با داشتن بیش از ۶۸ نوع ماده معدنی (غیرنفتی) با ذخایر حدود ۴۳ میلیارد تن از غنیترین کشورها در این حوزه محسوب شده و از مناطق ارزشمند معدنی همچون استان هرمزگان برخوردار است.
کارشناسان اقتصادی و فعالان حوزه معادن بر این باور هستند که توجه هر بیشتر برنامهریزان و کارگزاران حوزه اقتصاد به این بخش و توسعه آن میتواند افزایش درآمدهای ملی و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی را به دنبال داشته باشد.
از سوی دیگر با توجه به اینکه بسیاری از مواد اولیه حوزه صنایع از معادن تامین میشود، میتوان با توسعه این بخش گام مهمی برای خودکفایی کشور در حوزه صنعت برداشت که هرمزگان این توانمندی را دارد.
سهم معدن در تولید ناخالص ملی میتواند تا ۵۰درصد افزایش یابد و براساس آمارهای موجود، اکنون ۹۷ درصد معادن کشور در اختیار بخش خصوصی و ۳ درصد در اختیار بخش دولتی است که با فرآوری و ایجاد صنایع تبدیلی در هرمزگان جلو خامفروشی را میگیرد.
نگاهی بر معادن هرمزگان
براساس اطلاعات منتشرشده سازمان صنعت، معدن و تجارت هرمزگان، تعداد ۱۱۲ محدوده معدنی دارای پروانه اکتشاف، ۲۵ معدن دارای گواهینامه کشف و ۲۲۶ معدن دارای پروانه بهرهبرداری در این استان با مجموع ذخایر افزون بر یک و نیم میلیارد تن وجود دارد و حدود ۳هزار نفر به طور مستقیم در این معادن فعالیت میکنند.
معادن پایه استان هرمزگان شامل سنگ گچ، سنگآهن، سنگ نمک، سنگ کرومیت و خاک سرخ است و میتوان برای ۲۰ نوع ماده معدنی در این استان اکتشاف انجام داد.
درحالحاضر ۱۲۵ معدن فعال در استان هرمزگان وجود دارد که علاوهبر آن یک واحد معدن گچ جدید نیز در استان آماده بهرهبرداری میباشد.
مواد معدنی استخراج شده از معادن هرمزگان در صنعت ساختمان، صنایع فولاد، تولید گچ، شن و ماسه، صنایع سیمان و تهیه آجر کاربرد دارد که علاوه بر مصرف داخلی، به کشورهای حاشیه خلیجفارس و چین صادر میشود.
توسعه معادن از برنامههای مهم در هرمزگان است
امسال از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی به نام سال جهش تولید نامگذاری شده و به طور یقین حوزه معادن میتواند نقش بسزایی در جهت تحقق اهداف پیشبینی شده این سال داشته باشد و از همینرو نیز توسعه معادن در هرمزگان با جدیت دنبال میشود.
فریدون همتی، استاندار هرمزگان در نشست اخیر شورای معادن استان اظهار کرد: یکی از ظرفیتها و فرصتهای بسیار ارزشمند برای رشد اقتصادی کشور بدون اتکای به درآمدهای نفتی، معادن است که در این میان وجود تنوع مواد معدنی، هرمزگان را در زمره مناطق معدنی شاخص کشور مطرح کرده است.
وی بخش معدن را یکی از محورهای مهم جهش تولید در هرمزگان عنوان کرد و گفت: تاکنون در نتیجه مطالعات پهنههای اکتشافی ۱۱۰میلیون تن ذخیره قطعی مواد معدنی در استان شناسایی و احصا شده است.
استاندار هرمزگان تصریح کرد: با تمرکز و توجه بسیار خوبی که در حوزه معادن استان انجام شده، سال گذشته میزان اکتشاف پهنههای معدنی در استان ۴۰۰ درصد نسبت به سال قبل از آن افزایش یافت.
همتی با تاکید بر تلاش هر چه بیشتر دستگاههای مسئول به منظور رفع موانع موجود در مسیر توسعه معادن، افزود: در نتیجه تلاشهای انجام شده، پارسال ۲۵معدن غیرفعال و راکد در استان با مجموع سرمایهگذاری ۴۰۰میلیارد ریال و ایجاد اشتغال برای ۲۷۰نفر فعال شد.
استاندار هرمزگان خاطرنشان کرد: از ابتدای امسال تاکنون نیز ۴معدن غیرفعال دیگر در هرمزگان فعال شده است.
فعالسازی ۵۴معدن غیرفعال هرمزگان در سال جهش تولید
براساس اعلام معاونت امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت، از مجموعه بیش از ۱۰ هزار معدن موجود در کشور، حدود ۴ هزار و ۴۰۰ معدن غیرفعال است که فعالسازی یک هزار فقره از آنها در سال جهش تولید در دستورکار است که از این شمار وارد مدار کردن ۵۴معدن در هرمزگان در دست پیگیری است.
ابراهیم سعدینی، معاون امور معادن صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت هرمزگان ضمن تایید این مطلب اظهار کرد: احیای معادن غیرفعال و افزایش تولیدات معدنی، نقش مهمی در عملیاتی شدن شعار جهش تولید دارد.
وی بیان کرد: برای فعالسازی ۵۴معدن غیرفعال در هرمزگان حدود یک هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز است که با بهرهبرداری از آنها برای حدود ۵۰۰نفر اشتغالزایی خواهد شد.
این مقام مسئول تاکید کرد: به هر میزان که بتوان از ظرفیتهای معدنی موجود در بخش اکتشاف، استخراج و فرآوری بهره برد، به همان میزان نیز زمینه رشد اقتصادی هرمزگان و در کنار آن کشور ایجاد خواهد شد.
سعدینی با اشاره به استقبال بخش خصوصی از حوزه معادن هرمزگان، تصریح کرد: ظرفیتهای سرمایهگذاری قابلتوجهی در حوزه معادن هرمزگان وجود دارد و همواره بستر جذابی برای سرمایهگذاران داخلی و خارجی است.
سعدینی درباره وضعیت مجوزهای معدنی شهرهای هرمزگان هم گفت: در شهرستان میناب مواد معدنی «کرومیت و مصالح ساختمانی شامل شن و ماسه»، رودان «کرومیت و منگنز»، بشاگرد «منگنز، کرومیت وحتی مس و طلا» و حاجی آباد نیز در بخش کوهشاه احمدی «کرومیت و منگنز» و باغات «سنگآهن و معادن سنگ چینی»است.
اکتشاف پهنههای معدنی در مناطق محروم هرمزگان
خلیل قاسمی، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت هرمزگان گفت: برخی از مناطق کم برخوردار استان از جمله منطقه کوهشاه احمدی حاجیآباد و شهرستان بشاگرد از ظرفیتهای خوبی در حوزه معدن برخوردار هستند که اکتشاف پهنههای معدنی در این مناطق در دستورکار مسئولان این استان قرار دارد.
خلیل قاسمی ادامه داد: با توسعه فعالیتهای معدنی در مناطق محروم میتوان اقتصاد مردم این مناطق را تقویت و به دنبال آن مهاجرت مردم این مناطق به شهرها و دیگر نقاط استان را که به منظور کسب درآمد و اشتغال انجام میشود، کاهش داد.
وی افزود: بخش معدن علاوه بر اشتغالزایی مستقیم، با توجه به زنجیره ارتباط آن پس از استخراج مواد معدنی با بخش حملونقل، مسکن، راه، صنعت و دیگر حوزهها، میتواند اشتغالزایی غیرمستقیم بسیاری نیز داشته باشد.
قاسمی بیان کرد: هرمزگان از ظرفیتهای قابل توجهی درحوزه معادن برخوردار است و در این بخش توانایی تولید ثروت و ایجاد اشتغال گسترده بهویژه در حوزه فرآوری مواد معدنی در این استان فراهم است. وی تاکید کرد: به هراندازه بتوانیم فرآوری محصولات معدنی استخراج شده را در کنار معادن انجام دهیم، درآمد استان از این حوزه مهم اقتصادی افزایش خواهد یافت و در همین زمینه به دنبال جذب سرمایهگذاران برای احداث واحدهای فرآوری در کنار معادن با رعایت اصول زیستمحیطی هستیم.
تمدید مجوزهای صادرشده برای معادن کوهشاه احمدی
استاندار هرمزگان اعلام کرد: مطالعات گستردهتر برای اکتشاف پهنههای معدنی ازجمله در مناطق کوهشاه احمدی شهرستان حاجیآباد و همچنین شهرستان بشاگرد انجام شده که نتایج این مطالعات اکتشافی در روزهای آینده مشخص میشود و براساس نوع و ظرفیت مواد معدنی در هرکدام از این پهنهها، سرمایهگذاری انجام خواهد شد.
همتی افزود: اکتشاف و فعالسازی معادن یکی از اقداماتی است که برای تکمیل زنجیره تولید فولاد در هرمزگان و رسیدن به هدف تولید ۱۰میلیون تن فولاد در این استان بسیار موثر خواهد بود.
وی بیان کرد: مجوزهای صادر شده برای معادن منطقه کوهشاه احمدی شهرستان حاجی آباد به مدت ۶ماه تمدید شده تا سرمایهگذاران دریافتکننده این مجوزها، معادن را فعال کنند و در صورت فعال نشدن معادن ناچار به گرفتن مجوز از آنان و جذب سرمایهگذاران جدید برای ایجاد اشتغال و تولید در این منطقه هستیم.
نیاز معادن هرمزگان به فعالیت صنایع تبدیلی
یکی از نیازهای مهم در حوزه معادن فرآوری محصولات و مواد معدنی است که متاسفانه هرمزگان در این بخش با کمبود روبهرو است و باید مسئولان این استان با برنامهریزی هرچه بهتر در این مسیر گام بردارند تا شاهد ارزشآفرینی بیشتری در این بخش بود.
درحالحاضر بیشتر معادن استان هرمزگان بواسطه نبود صنایع تبدیلی به صورت خام ونیمه خام تولید و به بازارهای مصرف ازجمله در داخل و خارج کشور صادر میشود.
از جمله این مواد خام شن و ماسه در اندازههای مختلف است که به صورت فله از بندر شهید رجایی به کشورهای حوزه خلیجفارس صادر میشود.
البته برخی از معادن مثل مواد اولیه سیمان بدلیل وجود کارخانه سیمان پس از تولید به صورت فله و پاکتی وارد بازار مصرف میشود.
برخی از معادن مانند سنگآهن نیز زمینه تولید وفرآوری در شمال استان هرمزگان را فراهم کرده و تامینکننده مواد اولیه کارخانههای فولاد در استان است. رئیس شورایعالی معادن هرمزگان در نشستهای مختلف بارها بر فعالیت صنایع تبدیلی در حوزه معادن تاکید کرده و از مسئولان مربوط خواسته تا با جدیت بیشتری در این حوزه عمل کنند. همتی در یکی از این نشستها تصریح کرد: مخالف خام فروشی مواد معدنی هستیم و باید با ارائه تسهیلات مناسب به معدنکاران و شرکتها برای فرآوری محصولات معدنی گامهای محکمی برداشته شود. وی ادامه داد: توسعه صنایع تبدیلی در استان موجب جلوگیری از خامفروشی در بخش معدن میشود و از این مسیر میتوان ارزش افزوده چند برابری بهدست آورد که منجر به رشد اقتصادی بیشتر منطقه خواهد شد.
توسعه معادن در حد شعار باقی نماند
کارشناسان اقتصادی بر این موضوع تاکید دارند که از نظر ارزشافزوده بخش معدن دارای مزیتهای بالاتری نسبت به بخشهای تجاری، مسکن و بسیاری از صنایع است و در صورت حمایت و رفع مشکلات این بخش میتوان سرعت رشد موتور اقتصاد کشور را چندبرابر افزایش داد.
حوزه معادن در هرمزگان به گفته فعالان این بخش با مشکلاتی از قبیل بالا بودن هزینههای بندری و حملونقل دریایی، کمبود زیرساختهای لازم جهت صادرات مواد معدنی و در نتیجه افزایش قیمت تمام شده و کاهش توان رقابت در بازار بینالمللی، کمبود نقدینگی و توان مالی تولیدکنندگان به دلیل افزایش هزینههای جاری و نبود حمایتهای کافی از سوی بانکها و موسسات مالی مواجه میباشد.
محمد مقیمی، رئیس سازمان نظام مهندسی معدن استان هرمزگان ضمن تایید این موارد، بیان کرد: در کنار این مشکلات، نوسانات بازار ارز و گرانی قطعات مورد نیاز ماشینآلات معدنی نیز به مجموع مشکلات حوزه معادن هرمزگان اضافه شده است.
وی با بیان اینکه در تامین ماشینآلات سنگین با مشکلات بسیاری مواجه هستیم، افزود: درحالحاضر معدنکاران علاوه بر چالش گرانی قطعات مورد نیاز ماشینآلات معدنی که به دلیل نوسانات بازار ارز است، با مشکل نحوه پرداخت هزینهها نیز مواجه شدهاند که لزوما باید به صورت نقدی این هزینهها پرداخت شود.
قدیمیها چه خوب گفتهاند که با حلوا حلوا گفتن دهان شیرین نمیشود و باید برای دستیابی به یک هدف تلاش و برنامهریزی داشت.
در حوزه معادن برای رونق گرفتن هر چه بیشتر این بخش باید موانع پیشروی آن را شناخت و جهت حل آنها اقدام اساسی و عملیاتی انجام داد و صرفا با تشکیل جلسه و دستور جهت پیگیری، کار را رها نکرد.
اهداف عملیاتی برای فعالیت معادن باید مشخص و برابر آن تصمیمگیری و براساس تصمیمات، اقدام شود.
کلام آخر
همانگونه که در این گزارش عنوان شد، هرمزگان دارای معادن فلزی و غیرفلزی ارزشمندی از جمله کرومیت، آهن، منگنز، گچ و حتی مس است لذاتوسعه اکتشاف پهنههای معدنی هرمزگان با همکاری سازمان توسعه، نوسازی معادن و صنایع معدنی (ایمیدرو) و سازمان زمینشناسی کشور درحال انجام است.
براساس گفته مسئولان سازمان صنعت، معدن و تجارت هرمزگان، این استان با فقر مطالعاتی در حوزه زمین شناسی نسبت به سایر استانهای همجوار کشور روبهرو است که در این زمینه نیاز به کمک و حمایت سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور دارد.
ضرورت دارد سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور توجه بیشتری جهت شناخت ظرفیتهای بیشتر حوزه معادن هرمزگان داشته باشد و طرحهای پی جویی و پهنهبندی ظرفیتهای معدنی در این استان با جدیت بیشتری انجام شود.
هرمزگان به علت ذخایر متنوع معدنی و قرار گرفتن در پهنه معدنی خلیجفارس ظرفیتهای زیادی در معادن ناشناخته دارد و در همین زمینه نیز مطالعه پهنههای معدنی در هرمزگان برای واگذاری به بخش خصوصی باید با سرعت بیشتری انجام شود زیرا سرعت و جامعیت پژوهشهای معدنی برای آنکه بتوان براساس نوع و ظرفیت پهنههای معدنی نسبت به راهنمایی سرمایهگذاران و علاقه مندان به سرمایهگذاری در این بخش اقدام کرد، دارای اهمیت ویژهای است.
اما در کنار کشف ظرفیتهای جدید در حوزه معادن، رفع مشکلات این بخش به ویژه توسعه صادرات مواد معدنی و پیشگیری از خامفروشی آن نیز باید به طور جدی در دستور کار باشد.
با توسعه واحدهای فرآوری مواد معدنی امکان ایجاد ارزش افزوده بیش از ۵ برابری در این بخش فراهم میشود با توسعه زیرساختهای این بخش، ظرفیتهای صادراتی این ماده ارزشمند بیش از گذشته خواهد بود.