بازار داغ برداشت بی‌رویه شن ماسه از رودخانه‌های مازندران
ماسه مهم ترین مصالح استراتژیکی است که در پروژه های عمرانی مورد بهره برداری قرار می گیرد اما این روزها برداشت بی رویه شن و ماسه از رودخانه های مازندران منابع طبیعی این خطه را با چالش جدی مواجه کرده است.
منابع طبیعی مازندران سال هاست مورد تعدی و دست درازی انسان ها قرار گرفته، از کوه خواری و جنگل خواری گرفته تا این روزها که دریاخواری و زمین خواری به آن اضافه شده است؛اما در این میان بازار برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه های مازندران داغ است و دستگاه‌های نظارتی برداشت بدون مجوز را غیر قانونی می دانند امادر هر صورت پس از اینکه جلوی تخلفات گرفته می شود افراد اقدام به دریافت مجوز می کنند و دوباره فرایند برداشت طی می‌شود و اینگونه به نظر می‌رسد که حتی صدور مجوز هم مانع جدی در حفظ منابع طبیعی تلقی نمی‌شود و باید بفکر جایگزینی مصالح بود.
*میزان برداشت ماسه بیش از توان واقعی رودخانه هاست
منصور رضایی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به مقوله ماسه خواری و ترویج آن در استان اظهار کرد: ماسه مهم ترین مصالح استراتژیکی است که در پروژه های عمرانی مورد بهره برداری قرار می گیرد.
وی خاطرنشان کرد: ساخت و سازهای و پروژه‌های عمرانی در مازندران زیاد است در نتیجه استفاده از ماسه بیشتر می شود اما به دلیل وجود پوشش گیاهی بالا در استان به ما اجازه استخراج شن و ماسه از معادن سنگی و کوهی را نمی‌دهد.
این کارشناس منابع آب ادامه داد: از سویی چون تقاضا برای دریافت ماسه زیاد است و میزان تولید ماسه در بستر رودخانه ها به سرعت اتفاق نمی افتد دچار چالش می‌شویم نبود عرضه و تقاضای مناسب بیش از توان رودخانه ها اسیب زننده است.
رضایی گفت: بر طبق برآوردی که از طریق استانداری، صنعت و معدن و حقوق حفظ بیت المال انجام شده نابرابری بین عرضه و تقاضا مسلم است، در نتیجه از آنجایی که میزان برداشت بیش از توان واقعی رودخانه هاست تخریب دیواره هاو تاسیسات رودخانه، آسیب به شیب طولی و عرضی رودخانه ها و پس روی جدی را به دنبال دارد.
وی گفت: در سال‌های گذشته اقدامات زیادی از طریق استانداری کمیته حقوق بیت‌المال و غیره انجام شده هرچند این برداشت ها کنترل شده است اما هنوز به حد مطلوب نرسیده و و با استانداردها فاصله دارد.
* لزوم نظارت بر برداشت ماسه ها از رودخانه
این کارشناس منابع آبی با تاکید بر اهمیت موضوع نظارت بر برداشت ها اظهار کرد: کم کاری و ضعف در نظارت صورت گرفته که به طوریکه در مجوزهای صادرشده حجم کمتری از شن و ماسه درج شده اما برداشتها چند برابر مجوزهای صادر شده انجام می‌شود و این مهم کمبود نظارت‌ها را نشان می‌دهد به طور مثال در منطقه سنگتراشان ساری مجوز برداشت به میزان کمتری بود اما برداشت ۳ برابری اتفاق افتاد که با پیگیری استانداری، دادستانی از ادامه فعالیت انها جلوگیری کرد.
رضایی در پاسخ به اینکه راهکار جدی برای حفظ منابع طبیعی چیست، گفت: عوامل بازدارنده در نظر گرفته شده به طوری که گفته شده افرادی که مصالح را از رودخانه‌ها خارج می‌کنند با پول بدست آمده از محل فروش آن باید برای پوشش ساماندهی رودخانه ها نیز آن را هزینه کنند به طوری که هزینه دیوار سازی و سد سازی بر روی رودخانه در منطقه ای که برداشت انجام شده صورت بگیرد اما این موضوع نیز تهاتری را به دنبال داشت به طوری که مصالحی که از بستر رودخانه برای بازسازی دیواره ها توسط افراد فروخته شد تنها بخشی از آن پول صرفاً صرف دیوار سازی شد.
وی ادامه داد: آب منطقه ای، صنعت و معدن و تجارت و کمیته حقوق بیت‌المال ناظر بر این امر است و در نهایت نظارت نهایی به آب منطقه‌ای برمی‌گردد و باید گفت در حوزه نظارت بسیار ضعیف عمل کردیم.
این کارشناس منابع آبی در بخش دیگری از سخنان خود به آسیب برداشت ها به اکوسیستم رودخانه‌ای اشاره کرد و گفت: اکوسیستم آبی نیز در اثر برداشت‌های بی‌رویه دچار آسیب شده و حیات آبزیان نیز دچار مخاطره می شود.
*برداشت از رودخانه ها در حال رصد شدن است
رضایی افزود: برداشت از رودخانه ها در حال رصد شدن است اما کسانی که منافعی دارند به این راحتی عقب نشینی نمی کند و از تمام توان خود استفاده می‌کنند.
وی در پاسخ به اینکه آیا نمی توان مصالح جایگزینی به جای شن و ماسه در نظر گرفت، گفت: این موضوع بسیار کارشناسی است و باید در مصالح ساختمان سازی تغییرات ایجاد شود و در حال حاضر می‌توان به عنوان گزینه جایگزین از مناطق کویری که پوشش گیاهی کمتری دارند با برداشت از کوههایی که سنگ‌های آهکی دارند مصالح را را فرآوری کنند و این موضوع به عنوان یک گزینه جایگزین می‌تواند مطرح باشد تا برداشت شن وماسه از رودخانه ها را کاهش دهد./ایسنا
